روان شناسی اسلامی امکان یا توهم
به همت معاونت پژوهش مؤسسات آموزش عالی علامه مجلسی(ره) و بانو مجتهده امین(ره) و گروه مشاوره اسلامی اوّلین نشست علمی با عنوان چیستی روان شناسی اسلامی ویژه دانش پژوهان سطح سه مشاوره اسلامی و مطالعات اسلامی زنان با حضور حجت الاسلام و المسلمین دکتر مسعود آذربایجانی برگزار شد.
وی در بخش اوّل این نشست در رابطه با امکان پذیر بودن روان شناسی اسلامی اظهار داشت: روان شناسی به عنوان یکی از شاخه های علم تجربی یا دانش و معرفت به طور کلی است از طرفی اسلام نیز به عنوان یکی از مصادیق دین است بنابراین ترکیب «روانشناسی اسلامی» یکی از مصادیق علم دینی اولاً مفهومی متناقض نما نیست تا امتناع وجودی داشته باشد و ثانیاً رابطه علم و دین برحسب مفروضات مورد قبول ما از نوع تعارض نیست تا جمع آنها امکانپذیر نباشد.
حجت الاسلام و المسلمین آذربایجانی در ادامه دلایلی را برای ضرورت روان شناسی اسلامی ارائه نمودند که عمده آنها مبانی و پیشفرضهای معرفتشناختی، هستیشناختی و انسانشناختی در روانشناسی فعلی،جهتگیری و سوگیری روانشناسی معاصر در پارادایمها، نظریهها، روشها و گزینش مسئله، ناکارآمدی عملی در ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی، تناسب فرهنگی: آزاد از فرهنگ یا صادق با فرهنگ و ظرفیتها و امکانات در متون و منابع اسلامی است.
وی با بیان دیدگاه های روان شناسی اسلامی ونقدآنها پرداخت وی دیدگاه اول راچنین بیان کرد دیدگاه اول که متعلق به آقای سید ابوالقاسم حسینی است که در کتاب بررسی مقدماتی اصول روان شناسی اسلامی بیان نموده که روان شناسی اسلامی پیرامون موضوع روح است رابه دودلیل قلیل بودن واندک بودن علم ما از روح ودیگر اینکه روح شامل تمام ابعاد انسان نیست را رد کرد.
عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه قم درادامه به بیان دومین دیدگاه پرداخت که این دیدگاه متعلق به آقای علی اصغر احمدی درکتاب فطرت بنیان روان شناسی است مطرح می کند وی قائل است روان شناسی با محوریت فطرت است که استاد این دیدگاه رانیز به رغم توجه به نکات مثبت اما به دلیل عدم جامعیت به لحاظ عدم توجه به ابعاد اکتسابی ونیز عدم نگاه به جنبه های منفی رد می کند.
وی سومین دیدگاه رامتعلق به آقای خسرو باقری درکتاب هویت علم دینی است که قائل است روان شناسی اسلامی ازموضوع عمل سخن می گوید ارائه کرد وگفت این دیدگاه هرچند اشکالات دودیدگاه اول را ندارد اماچون موضوع عمل با سن تکلیف قرین است وسنین نوجوانی وکودکی راشامل نمی شود روان شناسی رشد را دربر نمی گیرد واز طرفی عمل به عمل های جوانحی گویند وجوارحی راشامل نمی شود .
حجت الاسلام و المسلمین آذربایجانی دیدگاه چهارم رابه عنوان قول مختار می پذیرد که وی در این دیدگاه قائل است روان شناسی اسلامی از لوازم وملزومات نفس بحث می کند وبرای این قول به چهاردلیل استناد می نماید .
وی دلایل پذیرش این قول را مفهومشناسی و تعریف نفس که خود ذات اش را تعریف می کند نفس بالحاظ روح وبدن می شود ذات شی وهمینطور جامعیت مفهوم نفس دانست که در کاربردهای آن که شامل مثبت و منفی، دنیوی و اخروی، بدنی تا ذهنی ،روحی وعملی، جوانحی وجوارحی می شود.
حجت الاسلام و المسلمین آذربایجانی افزود: توجه این دیدگاه به ذومراتب بودن نفس واقسامش نظیر لوامه ومطمئنه وراضیه ومرضیه که مراتب رشد وکمال است دلیل دیگری برمقبولیت این دیدگاه است وهمچنین کارکردهای نفس عمل (کسب و کار، تلاش)، ادراک و شناخت فهم،امور عاطفی و انگیزشی،امور اخلاقی، امور معنوی دراین دیدگاه مورد توجه است که برپذیرش این دیدگاه مهرتاییدی است.
وی در پایان به نهاد های آموزشی و پژوهشی وعلمی که در این زمینه فعالیت دارند نظیر مؤسسه آموزشی امام خمینی(ره)، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و... و همچنین برخی از دستاوردهای روان شناسی اسلامی که شامل تربیت نیروهای متخصص و دانشجویان دکتری و نشریات و مقالات منتشر شده در این زمینه اشاره کرد.
آمادگی 48درصد دختران برای همسر دوم بودن!
یک استاد دانشگاه گفت: نقش مسائل اقتصادی در تحکیم خانواده کمترین مقدار است.
محمد صالح طیبنیا، ظهر امروز در نشست خبری همایش ملی اهلبیت (ع) با بیان اینکه از ابتدای تولد آدم و حوا همواره تقابل میان حق و باطل بوده است، گفت: امروز نیز پس از انقلاب اسلامی که ما مدعی پیروی از قرآن و اهلبیت بودیم این رویارویی شکل خاصتری را به خود گرفته است بهگونهای که اگر در طول تاریخ بنگریم شاید نتوانیم این تقابل را در این ابعاد گسترده امروز شاهد باشیم.
وی ادامه داد: اگر از دید آسیبشناسانه بررسی کنیم در ابتدای انقلاب اسلامی ما شعارهای اصیل و زیبایی داشتیم و انصافاً تلاشهای بسیاری نیز برای تحقق آنها انجام شد ولی خروجیهای مورد انتظار محقق نشد و یکی از نشانههای عدم موفقیت طلاق و موضوع خانواده است.
دبیر علمی همایش اهلبیت با اشاره به مشکلات تعلیم و تربیت در کشور اظهار داشت: سؤال کلیدی از برنامه ریزان کشور این است که متولی تعلیم و تربیت کیست و بستر تعلیم و تربیت کجاست.
این استاد دانشگاه افزود: دین اسلام دین جامعی است و برای زندگی انسان برنامه دارد؛ از مجموعه آیات و روایات میتوان برداشت کرد که خانوادهها بستر اصلی تعلیم هستند و این موضوع، هم از نظر روانشناسی و هم از نظر روایات قابلاثبات است.
به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از فارس، طیبنیا با تأکید بر اینکه تربیت صرفاً مخصوص کودکان نیست، تصریح کرد: در تعلیم و تربیت تنها خردسالان مطرح نیستند بلکه بزرگان و والدین نیز عنصر اصلی تربیت هستند.
دبیر علمی همایش ملی اهلبیت (ع) بیان داشت: اتفاقی که بعد انقلاب افتاده این است که در مورد خانوادهها سرمایهگذاری لازم انجام نگرفت.
وی در ادامه با اشاره به اهداف این همایش اظهار داشت: هدف اصلی همایش این است که اگر خانواده بستر اصلی تعلیم و تربیت است پس باید تمام امکانات در خدمت آن باشد.
طیبنیا با بیان برخی از علل افزایش طلاق تصریح کرد: اگر دلیل اصلی طلاق را ریشهیابی کنیم به ضعف تربیت در خانوادهها میرسیم.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه دختر و پسری که درگیر درس و کنکور باشد هیچ آمادگی برای ازدواج ندارد، افزود: نقش مسائل اقتصادی در تحکیم خانواده کمترین مقدار است؛ به عنوان نمونه طی تحقیقاتی که از منطقه شمیرانات انجام دادم، هرچه ثروت از حد متوسط خود بیشتر میشود آمار طلاق هم افزایش مییابد و این دقیقاً برخلاف باور مردم است که فکر میکنند هرچه خانواده فقیرتر باشد احتمال طلاق در آن بیشتر است.
وی بخش عمدهای از دلایل طلاق امروزی در ایران را فقدان تربیت جنسی در کودکان و بزرگسالان دانست و بیان داشت: گفته میشود حدود 70 درصد طلاقها در حقیقت به همین دلیل است ولی این موضوع هیچگاه ثبت نمیشود چرا که زوجین دلیل طلاق را چیزی غیر از این بیان میکنند.
دبیر علمی همایش اهلبیت (ع) با بیان اینکه پدربزرگان ما که اکثراً بیسواد بودند و حدود ده فرزند داشتند از ما که مدارک دانشگاهی و یک فرزند داریم موفقتر بودند، اظهار داشت: دلیلی که میتوان برای این مسئله ذکر کرد؛ این است که کودک قدیم بر اساس فطرت ذاتی خودش تربیت میشد؛ به کوچه میرفت، خاکبازی میکرد و با همسنهای خودش بزرگ میشد. در حالی که کودک امروز سه چهار ساعت وقت خود را به تماشای تلویزیون میپردازد و همبازی هم ندارد که با آن رشد کند.
طیبنیا ادامه داد: معضل امروز در اعتیاد و دیگر معضلات اجتماعی نیز همین تربیت است؛ کودکی که بر اساس فطرت خود تربیت نشده نمیتواند به مسائل نه بگوید و گرفتار مسائل مختلف میشود.
وی در ادامه به بیان برنامههای این همایش پرداخت و تصریح کرد: در این همایش به بررسی موضوعاتی خواهیم پرداخت که در حال حاضر توجهی به آن نمیشود؛ یکی از آنها مسئله همسر دوم است که در آینده با بحران و چالش آن روبرو خواهیم شد.
این استاد دانشگاه اضافه کرد: طی مطالعهای که در یکی از شهرهای ایران صورت گرفته 48.66 درصد دختران جوان تمایل خود را برای همسری دوم در صورت خواستگاری توسط همسر اول ابراز کردهاند که این آمار با آمار کل کشور اختلاف چندانی ندارد.
دبیر علمی همایش ملی اهلبیت (ع) بیان داشت: روزی در این کشور دختران راهپیمایی خواهند کرد تا بتوانند ازدواج دوم را رواج دهند. در حال حاضر اگر تمام پسران به سن ازدواج رسیده ازدواج کنند، حدود 7 تا 8 میلیون دختر آماده به ازدواج خواهیم داشت که ازدواج نکردهاند و این معضل خواهد بود.
طیبنیا ادامه داد: از موفقیتها در این همایش درگیر کردن مراکز پژوهشی و مراکز فرهنگی موجود بود که در همه همایشها این موضوع اتفاق نمیافتد؛ درگیر کردن نهادهای مربوط با موضوعات نیز از نقاط قوت بوده است.
وی با اشاره به محورهای این همایش اذعان داشت: تراز مطلوب خانواده از نظر اهلبیت، تشکیل، حفظ و تحکیم خانواده از منظر اهلبیت، مدیریت و اقتصاد در خانواده، تعلیم و تربیت در خانواده، سلامت در خانواده، جمعیتشناسی و خانواده و حمایت از خانواده در نظام اسلامی با تأکید بر آموزههای اهلبیت 7 محور این همایش هستند.
دبیر علمی همایش ملی اهلبیت (ع) در پایان بیان کرد: در ابتدا 370 مقاله بهصورت چکیده و در نهایت 280 مقاله کامل به دبیرخانه همایش ارسال شد؛ که از این تعداد 74 چکیده از مقالات منتشر شده است؛ و تعداد 33 مقاله نیز به صورت کامل پذیرفته شده و منتشر خواهد شد؛ و از 15 مقاله برتر نیز تجلیل به عمل خواهد آمد.
خانه دارى و بچه دارى و شیردادن مطابق معمول به عهده زن مى باشد؛
معمولا فتوای مشهور علما این است که زن می تواند در مقابل خانه دارى، بچه دارى و شیردادن مزد طلب کند مگر اینکه خودش بدون مزد بر این کارها راضی باشد. ولی فتوای مرجع عالی قدر شیعه آیه الله مظاهری خلاف مشهور است که در ذیل از رساله معظم له نقل می شود:
مسئله 1964- چون عقد ازدواج معمولاً مبنى بر خانه دارى زن و بچه دارى و شیردادن او انجام مى گیرد، بنابراین خانه دارى و بچه دارى و شیردادن مطابق معمول به عهده زن مى باشد، مگر اینکه در ضمن عقد شرط کند که چنین وظیفه اى نداشته باشد یا حق الزحمة خود را در برابر این کارها بگیرد.
رساله معظم له، احکام ازدواج، مساله 1964
http://www.almazaheri.com/farsi/Index.aspx?
ایشان معتقد هستند با همین یک فتوا بسیاری از مشکلات خانوادگی و اختلافات همسران به صورت ریشه ای حل خواهد شد. و همسران از لحاظ روحی، روانی و آنچه در ضمیر و نظرشان هست بهتر و شفاف تر زندگی می کنند.
دعوا و مشاجرات به دادگاهها و مراکز قضایی کشیده نخواهد شد و...
رئیس مرکز تحقیقات زن و خانواده در جمع اساتید دانشگاههای یونان:
اسلام نسبت به زن دیدگاه فرودستی ندارد
یکشنبه 29 اردیبهشت 1392 ساعت 14:00:22
وی در ادامه گفت: اسلام هیچ گاه به زن نگاه فرودستی و کم بینانه نداشته است و حتی آموزههای قرآنی زن را با نگاه متعالی به تصویر میکشد و در داستان رانده شدن آدم و حوا نیز به هیچ وجه حوا را دلیل فریب حضرت آدم معرفی نمیکند.
رئیس مرکز تحقیقات زن و خانواده با اشاره به اختلاف دیدگاه اسلام با متون ادیان دیگر درباره بارداری افزود: تورات معتقد است زن به دلیل فریب آدم به بارداری و درد زایمان جریمه شد، اتفاقا اسلام برخلاف این دیدگاه، بارداری و زایمان زن را ویژگی مستوجب ثواب و تکریم شخصیت زن میداند و با توجه به همین نگاه اسلام گناه ذاتی را قبول ندارد و متولد شدن با گناه ذاتی نادرست است، این دیدگاه در مورد زن هم صدق میکند.
حجتالاسلام زیبایینژاد با اشاره به زنان آسمانی از دیدگاه اسلام اظهار داشت: آموزههای دینی ما حضرت مریم را نه به دلیل فرزندش حضرت عیسی بلکه به دلیل شخصیت برجسته و متعالیاش، عصمت و طهارت از گناه، ارتباط با ملائکه و معجزاتش به عنوان یکی از چهار زن ممتاز معرفی میکند از نظر ما حضرت مریم الگوی پاکدامنی برای تمام زنان عالم است.
کارشناس مطالعات زن وخانواده با اشاره به تاکید آموزههای دینی به نیکی به مادر افزود: اسلام ضمن تاکید بر نیکی به والدین، در خانواده بر پاک دامنی و لقمه حلال تاکید فراوانی دارد.
وی در ادامه خانواده را مهمترین بنیان اجتماعی دانست و گفت: اگر خانواده کارکردهای خودش را خوب انجام بدهد ما شاهد جامعهای متعادل و کمآسیب خواهیم بود. اهمیت و تاکید بر خانواده به این دلیل است که تربیت جامع در خانواده با روش هدایت، حمایت و نظارت شکل میگیرد.
حجتالاسلام زیبایینژاد گفت: تاکید اسلام بر پیوندهای رحمی و ارتباطات خویشاوندی باعث تقویت همبستگی و ارتقای کارکردهای خانواده و حاکمیت گفتمان فردگرایی منجر به بروز آسیبهای اجتماعی و تضعیف کارکردهای خانواده میشود.
درادامه این دیدار فریبا علاسوند عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات زن و خانواده با اشاره به دلایل امتیازات دیدگاه اسلام به حضرت مریم و آسیه و حضرت خدیجه و فاطمه (س) به عنوان چهار زن برتر افزود: عبودیت، اقتدار درمقابل باطل، عاملیت و معنویت از شاخصههای این چهار زن برتر است و قرآن این جایگاه را به خاطر این ویژگیهای شخصی برای آنان قائل است.
علاسوند افزود: مسئله معنویت، ارتباط با خداوند و ارتباط معنوی با جهان و هستی، بیشک یکی از بخشهای مهم زندگی این زنان برتر است.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات زن و خانواده اظهار داشت: قرآن وقتی راجع به مادری آنها صحبت میکند از مسئولیت مادری آنها درقبال نسل صحبت میکند و معنای مادری در تعریف دینی ما بسیار گسترده و تاریخی است.
کارشناس مطالعات زن و خانواده گفت: ائتلاف جهان مذهبی و مقابله کردن با نظریه جنسیت و تاکید برپایههای مشترک بین ادیانی با محوریت خانواده مانند حفظ قداست خانواده، حفظ تفاوتها و ارزش تولید مثل، میتواند جهان مذهبی را در مقابل هجمه غیرمذهبی ایمن و مصون بدارد.
آیین دوستیابی در مدرسه...
فاطمه دیانتی مشاور خانواده در این نشست با اشاره به تاثیرات دوست در انسان تصریح کرد: جمع دوستان بر روح و روان آدمی بسیار تاثیرگذار است.
وی افزود: باید دوست شدن را از دوستی کردن متمایز کنیم چرا که دوستی کردن مهربانی کردن و پاسخ دوستانه دادن است در حالی که دوست شدن قرین و همنشین شدن است.
این مشاور خانواده دوستی و رفاقت کردن را نیاز درونی هر انسانی برشمرد و خاطرنشان ساخت: معصومین(ع) بهترین الگوی رفتاری برای ما هستند و معیارهای دوست خوب را میتوان با مراجعه به زندگی و آثار بزرگان، شهدا و علما پیدا کرد.
http://public.whc.ir/news/category/7/8493
آیا آموزش بهداشت جنسی ضرورت دارد؟
امروزه عوارض ناشی از عدم آگاهی به مسائلی چون عدم رعایت تنظیم خانواده، عدم رعایت بهداشت در مسائل جنسی و شیوع بیماریهای مقاربتی و شیوع بیماری مهلک ایدز که هزینه مادی و معنوی جبران ناپذیری بر اجتماع وارد می کند ضرورت آموزش بهداشت در مسائل جنسی را بیش از پیش آشکار کرده است. این آموزش باید شامل تمام سنین بشود. چرا که فراگیری مسایل جنسی یک امر ضروری است که می تواند از انحرافات اخلاقی جلوگیری کند.
روانشناسان در این امر که سن نوجوانی و بلوغ یکی از حساس ترین مراحل رشد است اتفاق نظر دارند. بنابراین نباید نوجوان را در این مرحله حساس به حال خود رها نمود. البته این آموزش باید ریشه ای و کارشناسانه صورت گیرد. در جامعه ایران بهتر است کارشناسان و دست اندر کاران آموزش و پرورش راه مناسب با ساختار فرهنگی ایران پیدا کنند و سپس آنرا در برنامه درسی مدارس قرار دهندو چون که والدین بخصوص مادران می توانند نقش موثری در این آموزش داشته باشند، لازم است که خود آن ها در صورت لزوم این آموزش ها را فراگیرند و با مدارس و معلمین همکاری کنند.
تجارب و آمار نشان می دهد که خطر انحراف جنسی و اخلاقی نوجوانان بدون آموزش در این زمینه به مراتب بیشتر و مخربتر بوده است تا آنهایی که از آموزش صحیح برخوردار بوده اند.
بر اساس تحقیقات انجام شده: 1- قدم اول در آموزش بهداشت جنسی باید در خانوانده برداشته شود بدین صورت که پدر و مادر در پاسخ به سوالات کودک خود روراستی پیشه کنند و از گفتن جملاتی چون ((بزرگ می شوی خودت میفهمی!)) خودداری کنند. در همین جا باید لزوم آموزش برای والدین نیز اشاره کرد. 2- سیستم آموزشی باید طوری طراحی شود که کودک خود را به سادگی و با توجه به رشد جسمی اش با بهداشت جنسی فردی و ارتباط جنسی با دیگران آشنا نماید. این آموزش باید از پیش از دبستان آغاز شود. در اینجا شاره به نحوه آموزش آموزگاران این واحد درسی را نیز باید در نظر گرفت. 3- جهت تدوین و تالیف منابع درسی در زمینه بهداشت جنسی حضور تیمی از متخصصان الزامی است. در این گروه باید جمعی از روانشناسان یا روانپزشکان، پزشکان، آموزگاران (ترجیحا مربیان بهداشت)، آگاهان علوم دینی، متخصصان امور مذهبی شرکت داشته باشند. در نهایت، آموزش بهداشت جنسی چنانچه با مفاد صحیح، در جایگاه حساب شده و از طریق درست ارائه نشود چندان موثر نخواهد بود و دید جامعه را نیز نسبت به اینگونه آموزش های حیاتی در جامعه منفی خواهد کرد.
منابع: 1- مجله پزشکی دکتر سلام
2- کتاب بهداشت جنسی – نویسنده و مترجم: دکتر عارف راد – افشین تاج دینی
حداقل 6.5 میلیون زن مطلقه داریم و هر روز 370 زن به این عدد اضافه میشود...
جنس مطالبی که در اظهارنظرهای کیلویی مخالفان متعه و تعدد زوجات دیده میشود، با آمارهایی که شهلاکاظمیپور، دانشیار و معاون پژوهشی مرکز مطالعات جمعیتی آسیا و اقیانوسیه میدهد، همیشه فرق میکند.
ایشان گفته است:
آنچه میان همه زنان مطلقه مشترک است، آن است که شانس ازدواج این زنان به حداقل میرسد.
چون تعداد دختران جوان مجرد در جامعه زیاد است و اگر یک مرد به هر دلیلی همسر خود را از دست بدهد، ترجیح میدهد با یک دختر مجرد ازدواج کند و شرایط جمعیتی جامعه هم این امکان را به او میدهد.
اونوقت زمانی که به مخالفان متعه و تعدد زوجات، گفته میشه که شما بفرمایید یه راهکار عملی بدید برای این 7 میلیون زنان مطلقه و اون 4.5 میلیون دختر از سن ازدواج گذشتهای که قطعا یک میلیون ازشون تا آخر عمر مجرد خواهند ماند (منبع)، میگن همه که قرار نیست ازدواج کنن! یا خانمای شوهردار مخالف تعدد زوجات میگن همون بهتر که ازدواج نکنن!
خلاصه دریغ از یک راه حل منطقی یا غیرتوهمی که عملی باشه و شرایط الآن رو بتونه جمع کنه.
البته استدلال به کثرت جمعیت زنان در برابر مردان، صرفا یک استدلال برای مخالفین نامسلمان و پاک و آریایی! است و الا حکم خدا تابع دلایل ذهنی ما نیست و اگر روزی فقط 2 زن در دنیا باقی بمانند و 4 میلیارد مرد، باز هم حکم خدا همان است که فرمود.
__________________
پینوشت: «آرناود فن دورن» سیاستمداری هلندی و عضو شورای لاهه و عضو حزب ضداسلامی «آزادی»، در صفحه تویتر شهادتین را بر زبان آورده و اسلام آورد. (منبع)
خدا رو شکر بر نعمت هدایت و تسلیم بودنمان در مقابل امرش.
گروه جامعه-زنان مطلقه و سرپرست خانوار در کشور هر روز زیاد و زیادتر میشوند. این را آمار ثبتاحوال از ثبت 108 هزار طلاق از ابتدای سال جاری تاکنون میگوید که ورود 108 هزار زن مطلقه جدید را به جامعه زنان مطلقه ایران همراه دارد. زنانی که پس از طلاق، با هزار و یک آسیب و دشواری در ادامه زندگی مواجه میشود. این آسیبها شاید دامان گروهی از زنان مطلقه را که مجددا رجوع کرده یا ازدواجی تازه میکنند، نگیرد اما زنانی که پس از طلاق، خود سرپرست میشوند، در متن آسیبهای اجتماعی قرار میگیرند. با آنکه مسئولان کشوری آماری رسمی از میزان زنان مطلقه و خود سرپرست کشور نمیدهند، با حسابی سرانگشتی از تعداد طلاقها در کشور میتوان آماری از زنان مطلقه کشور ارائه داد.
سال 91، هر روز 361 طلاق در کشور
نگاهی به آمار ثبت احوال میگوید که در 10 ماه اول امسال 108 هزار و 455 مورد طلاق در کشور ثبت شده است. این آمار یعنی هر روز 361 طلاق و در هر ساعت از شبانه روز 15 زوج در حال جدایی هستند و در نهایت در هر شبانه روز 722 نفر از هم جدا میشوند. این آمار تامل بر انگیز آنجا خبر ساز میشود که یکی از طرفهای طلاق را زنان تشکیل میدهند و ورود 108 هزار زن مطلقه جدید به کشور، میتواند زمینه ساز بروز آسیبهای اجتماعی بیشتر در کشور باشد. بر اساس آمار، طول زندگی بیشتر طلاقها در سال 91 زیر یکسال بوده که از این میان سهم تهرانیها پنج برابر سایر استان هاست.
آمار زنان مطلقه و دختران مجرد در ایران
آماری رسمی از زنان مطلقه در کشور ارائه نمیشود اما حدود 2 سال پیش بود که رئیس مجتمع قضایی شماره 2 خانواده آمار زنان مطلقه را 6 میلیون نفر اعلام کرد. آماری که در صورت صحت و افزوده شدن زنان مطلقه در دو سه سال گذشته، مرز آمار زنان مطلقه را به شش و نیم میلیون نفر میرساند که در نوع خود کم نظیر و البته تامل بر انگیز است. زنان در جامعه ایران پس از طلاق، به زنان سرپرست خانوار اطلاق شده و از جمله گروههای آسیب پذیر جامعه به شمار میروند کهگاه عواملی چون طلاق، فوت، اعتیاد همسر، از کارافتادگی همسر و رهاشدن توسط مردان مهاجر یا بیمبالاتی، موجب آسیبپذیری این طیف وسیع از جامعه میشود. دشواریهایی که این زنان تاب می آورند عمدتا به دغدغه های معیشتی و عاطفی، وسواس های فکری، حاشیههای ناخواسته از برخورد نامناسب اطرافیان و... مربوط میشود. در هر حال این گروه از زنان که با عنوان زنان مطلقه یا بیوه در جامعه شناخته میشوند، با مسائل، مشکلات و موانع زیادی در زندگی مواجه هستند.
مشکلات اقتصادی در راس مشکلات زنان مطلقه
دکتر «انور صمدی راد» مددکار اجتماعی با اشاره به آسیبهای زنان ایرانی پس از طلاق میگوید که مسائل اقتصادی مهمترین بحران این گروه از زنان پس از طلاق است. چراکه حدود 71 درصد زنان مطلقه و بیوه با فرزند یا فرزندان خود تنها 16 درصد از آنان شاغل هستند. این در حالی است که زنان غیرشاغل برای تأمین نیازمندیهای مادی زندگی محتاج دیگران هستند و از آنجایی که منشأ بسیاری از نابسامانیها و ناملایمات انسانها در جوامع کنونی به وضعیت اقتصادی و فقر مادی مربوط میشود و اکثر زنان مجرد نیز بیکار بوده و از وضعیت اقتصادی نامطلوبی برخوردارند، برقراری سیستمهای حمایتی از این زنان و فرزندان آنها ضرورت دارد. پس از مشکلات اقتصادی، فرزند پروری نیز از مشکلات عمده زنان مطلقه ایرانی پس از طلاق است. آمارها نشان میدهد که 90 درصد زنان مطلقه دارای فرزند نسبت به آینده فرزندان خود نگرانی زیادی دارند. 33 درصد زنان سرپرست خانوارعنوان کردند که فرزندانشان به خاطر جدایی از پدر به میزان «زیاد» و «بسیار زیاد» احساس حقارت میکنند؛ این در حالی است که این مسئله میتواند این کودکان را به انسانهایی افسرده، جامعه گریز و جامعه ستیز تبدیل کند. از سویی، وجود نگاه مردسالارانه موجب شده که 39 درصد از زنان در پیدا کردن مسکن و اجاره آن، اسکان و اقامت در هتلها و مهمانسراها با مشکل مواجه شوند. این در حالی است که اغلب اینگونه زنان در وهله اول با مشکلات اقتصادی تهیه مسکن دست به گریبان هستند.
مزاحمتهایی برای زنان مطلقه
45 درصد زنان مطلقه از مزاحمتها و مداخلات همسر قبلی خود ابراز ناراحتی کرده و از این بابت احساس سلب حقوق فردی و اجتماعی میکنند. آنها معتقدند که در صورت تصمیم به ازدواج مجدد همسر قبلی آنها با تحت فشار قرار دادن آنها از طریق عدم اجازه ملاقات با فرزندانشان و یا تهدید به باز پس گیری فرزندانشان از آنها، برای آنها مزاحمت ایجاد کرده و اینگونه مداخلات در زندگی با همسر جدیدشان نیز ادامه پیدا میکند. 70 درصد زنان مجرد نیز وجود باورهای غلط و قضاوتهای تنگنظرانه افراد جامعه نسبت به طلاق و زنان بیوه را باعث احساس بیگانگی، ناامنی و ناراحتی در روابط خود با دیگران دانسته که موجب میشود از حضور در جمع فامیلی احساس معذب بودن کنند. نگاه سنتی که حاکم بر جامعه ماست به خانوادهها این اجازه را نمیدهد که پس از بازگشت دخترشان از زندگی متاهلی دوباره به او به چشم دختری مجرد و آزاد بنگرندو محدودیتهای بیشتری را در رفت و آمد و اشتغال به کار برای او قائل میشوند. فارغ از نگاه سوء و آزار دهنده برخی از مردان به اینگونه زنان، بسیاری از زنان مجرد به واسطه ناتوانی در برخورد با مشکلات متعددشان و یا فشار اطرافیان مجبور به ازدواج مجدد میگردند. علاوه بر اینکه این زنان اغلب خواستگارانی بسیار بالاتر از سن خود و دارای چند فرزند دارند مشکل مهمتر رضایت فرزندان است که اجازه ازدواج را به مادرشان بدهند.
نگرش جامعه به زنان مطلقه تغییر کند
شهلاکاظمیپور، دانشیار و معاون پژوهشی مرکز مطالعات جمعیتی آسیا و اقیانوسیه، با بیان اینکه در جامعه ایران هم اکنون تعداد موارد طلاق، افزایش و میانگین سن آن کاهش یافته است، میگوید: مسائل زنان مطلقه متنوع است، بدون شک مشکلات زنی که در سن بالااز همسر خود جدا میشود با زنی که در سن پایین طلاق میگیرد و همچنین بچه دار بودن یا بچهدار نبودن، مسائل گوناگونی را پیش روی این زنان قرار میدهد. اما آنچه میان همه زنان مطلقه تقریبا مشترک است، آن است که شانس ازدواج این زنان به حداقل میرسد، بویژه آنکه تعداد دختران جوان مجرد در جامعه زیاد است. در حالی که اگر یک مرد به هر دلیلی همسر خود را از دست بدهد، ترجیح میدهد با یک دختر مجرد ازدواج کند و شرایط جمعیتی جامعه هم این امکان را به او میدهد. شاید در جامعه ایران، نگرش به موضوع طلاق کمی متعادلتر از گذشته شده، اما نگرش درباره زنان مطلقه تغییر نکرده است، ولی چون جامعه گسترده شده و شیوه ظاهر شدن زنان و دختران این روزها تفاوتی ندارد و سن ازدواج هم بالارفته تشخیص اینکه یک زن مطلقه است یا متاهل، دشوار است، بنابراین این مشکل سادهتر شده است. وی در ادامه به مشکلات زنان مطلقه دارای فرزند هم اشاره میکند و میگوید: این زنان، چه خودشان سرپرستی فرزندان خود را برعهده بگیرند، چه این مسئولیت را به همسر و خانواده او واگذار کنند، با نگرانیهای بسیاری روبه رو هستند. مطالعات نشان میدهد مشکلات روانی و اجتماعی این زنان که با افسردگی همراه است، بالاست. پژوهشها بیانگر آن است، فرزندانی که در خانوادههای تک والد رشد میکنند، علاوه بر مشکلات اقتصادی با آسیبهای روانی و اجتماعی و عاطفی بسیاری روبه رو میشوند که مجموع این فشارها بر مادر که در این شرایط سرپرست خانوار هم به شمار میآید، بیشتر است.
همهی ما معتقدیم وقتی ارزش خانواده را شناختیم، می فهمیم باید در مراقبت از آن سخت کوشا بود.
ولی حرف ما این است که:
آه زندانیِ این دام بسی بشنیده ام // حال مرغی که رهیده است از این دام بگو
راه حلی نیاز است که در شرایط جدید حیات توحیدی خانواده حفظ شود
و آزاد از روحیهی غربزدگی بتوان از طریق خانواده به سکنیگزیدن (آرامش) روحی رسید.
لازم است همه تلاش کنیم تا بیش از آنکه هنوز پدیدهی زن و خانواده را در گذشته بنگریم
و افسوس رفتن آن شرایط را بخوریم - در حالی که به گذشته برگشتن محال است - واقعیت را درست بنگریم.
و امکان تحقق آرمان ها در شرایط جدید را برنامهریزی کنیم.
کاری که از طریق انقلاب اسلامی انجام دادیم؛ درست در شرایطی که نظامهای سیاسی کشورها تماماً سکولار بود
و همه میگفتند دوره دین گذشته - چون برگشت به گذشته را محال میدانستند- انقلاب اسلامی نشان داد
در شرایط جدید نیز میتوان نظامی سیاسی بر مبنای تفکر دینی پدید آورد،
که در عین مترقی بودن و قدم به جلو برداشتن، تعریفی از انسان دارد
که بندگی انسان و معبودیت خدا در آن محفوظ خواهد ماند.
همان طور که زنان با مبانی دینی در شرایط گذشته توانستند تعریف صحیحی برای خود تدوین کنند
و زندگی انسان را رونق بخشند، در شرایط جدید نیز باید تلاش کنند بر مبنای نگاه الهی به زن،
تعریف مناسبی از خود داشته باشند. تا بتوانند نقشهایی که همیشه در تاریخ اسلامیِ ما آفریدهاند،
ادامه دهند. چارهی کار نه ماندن در زندگی گذشته است در حالی که شرایط، شرایط گذشته نیست؛
و نه تسلیمشدن به آن نوع زندگی که فرهنگ مدرنیته به زنان پیشنهاد میکند؛
که بیشتر زنان عضوی مزاحمند و باید کاری کرد که از شرّ آنها آزاد شد؛
و یا اسباب دست کمپانیهای بزرگ خواهند شد و عامل هرچه بیشترِ سقوط جامعه.
با حساسیت به موضوع فوق است که در این مباحث سعیشده موضوع زن و خانواده طرح شود.
آنچه مهم است این است که اگر خانواده کنونی دچار پریشانی است،
این پریشانی امری عارضی نیست که بر اثر عوامل خارجی بهوجود آمده باشد،
تا عواملی از همان نوع بتواند آن را مرتفع کند.
این پریشانی به تعریفی برمیگردد که در شرایط جدید برای عالم و آدم میشود.
باید علت گسستگی از زندگی دینیِ گذشته پیدا شود تا درمانها مؤثر افتد.
و این بدون شناخت تمدن جدید که علت این گسست است امکان ندارد.
.: Weblog Themes By Pichak :.